Nieuw Energielabel is Te Duur…

Vanochtend breed uitgemeten in het NOS Nieuws :
Vereniging Eigen Huis vindt het nieuwe energielabel minder fraudegevoelig, maar veel te duur.

En ze hebben nog groot gelijk ook; tot € 200 – of misschien zelfs nog meer – voor een stukje gekleurd papier is belachelijk veel geld !
Eigenlijk is de € 7,50 die je nu nog betaalt voor een online label al te duur, maar vooruit, 3 biertjes minder na de voetbal, dat trekken we nog wel.

Vereniging Eigen Huis verkondigt overigens een mening die door heel veel mensen wordt gedeeld.
Zoals de mensen die met het grootste gemak duizenden Euro’s neerleggen voor de jaarlijkse vacantie, maar steen en been klagen over de € 40 die een paspoort moet kosten…
Of zoals die klant, die mij laatst vroeg om offerte voor het beoordelen van de villa die hij voor € 2.400.000 (nee, geen typo !) wilde kopen, mij zonder blikken of blozen wist te vertellen dat de € 550 incl. BTW die ik daar voor vroeg vėėl te veel was en vervolgens € 800 stuk sloeg aan een fles wijn…

Wat gebeurt hier ?

Dat paspoort, nou ja, daar kunnen we het nut nog wel van inzien, dus vooruit…

En een bouwkundige beoordeling van een huis dat je wilt kopen… tja, Vereniging Eigen Huis én de overheid én zelfs ook Ome Jaap zeggen dat het belangrijk is, dus daar zal wel een kern van waarheid in zitten… maar moet dat nou echt honderden Euro’s kosten ?

Maar dat label… wat heb je daar nou aan !? 
Als de overheid zo nodig wil dat ik een label hebt voor mijn huis, kunnen ze dat toch ook gewoon gratis verstrekken ?

Laten we er niet omheen draaien :
wij willen gewoon niet betalen voor iets dat we eigenlijk niet willen hebben !

En is dat nieuwe label nu echt zo duur ?

Tja, als je het louter ziet als een stukje gekleurd papier wel ja.
Maar als het ontbreken ervan betekent dat je je huis niet kunt verkopen of verhuren, dan wordt het al snel een ander verhaal; dan heeft het ineens zin om er een paar centen aan te besteden.

Ergo : als wij ergens plezier, nut of voordeel in zien, zijn wij wél bereid de beurs te trekken !

Eerlijk toegegeven : ik heb ook zelf niet eens de moeite genomen om het van overheidswege verstrekte “voorlopige” label van mijn huis te upgraden naar een definitieve versie.
Niet eens zozeer vanwege die € 7,50, maar veeleer omdat ik de werkwijze om dat label te upgraden inferieur acht en ik me kapot ergerde aan opnieuw een volstrekt gebruiksONvriendelijke overheids website, waardoor het gewoon veel te veel tijd kostte.

TIJD…

Bij de opleiding tot BENG Expert Bestaande Bouw, die ik net voor Kerstmis heb mogen afronden, is mij één ding heel duidelijk bevestigd :
Dat nieuwe label maken kost relatief veel tijd !

Om zo’n label te kunnen maken, moet een inspecteur – die eerst een dure en pittige opleiding heeft moeten volgen – het pand bezoeken, om zo veel mogelijk details te weten te komen – ook van zaken zoals isolatie, die vaak niet zo maar te zien zijn – en daar is hij/zij zo maar een paar uurtjes zoet mee.
Knappe jongen/meid die er meer dan twee op een dag kan maken.

Er moet een gedetailleerd – en niet bepaald gebruiksvriendelijk – opname formulier worden ingevuld, om uiteindelijk de software het label te kunnen laten bepalen; en na afmelding blijft die labelaar uiteraard wél verantwoordelijk voor de juistheid er van, zonder ook maar enige grip te hebben op wat de eigenaar vervolgens met die woning doet…

Het was mij al vrij snel duidelijk : zelfs voor € 400 kom ik niet van mijn bureaustoel om een label te maken en dat risico te nemen !

En nee, ook al is dat nieuwe label veel beter dan het oude, zolang ik geen direct voordeel zie van het hebben van zo’n ding, heb ik er zelf ook geen geld voor over om het door een ander te laten maken.

Het Oude Label Werkt dus Niet, het Nieuwe Label Wel ?

Tja, dát is de grote vraag… alles draait om communicatie en nee, dat is niet des overheids sterkste kant.

Als je wilt dat mensen hun zuur verdiende geld gaan inzetten voor het verduurzamen van hun huis, dan moet je niet gaan roepen dat het “beter is voor het milieu” of dat “je huis er uiteindelijk meer waard van wordt”, want dat is voor de meeste mensen nog steeds de ver van mijn bed show.

Je hebt als overheid dus twee mogelijkheden :
1.
Good Old Fear Mongering – maak de mensen bang… werkt toch ook prima bij een pandemie ?
2.
Of zorg er voor dat de mensen er Direct Voordeel van gaan ervaren !

Maak je geen illusies : slechts een beperkt percentage van de bevolking is zo idealistisch dat ze hun geld eerst in de verduurzaming van hun huis steken.
Voor de overgrote meerderheid van ons geldt dat – zolang het kopen van een nieuwe keuken méér bevrediging schenkt dan het isoleren van je huis – die keuken het altijd gaat winnen, zelfs al kan die oude keuken best nog vele jaren mee en zou je energierekening een stuk lager kunnen zijn.

De Moraal…

Als BENG Expert Bestaande Bouw ben ik inmiddels in staat om de voordelen van het verduurzamen van je woning inzichtelijk te maken en als de cijfers maar overtuigend genoeg zijn, is de rest kinderspel.
En in het kader van zo’n investering zouden de kosten voor advies en label slechts een druppel in de emmer mogen zijn, die kost gaat voor de baat uit.

Maar het moet wél realistisch blijven natuurlijk.
Maatwerk is onontkoombaar, omdat de terugverdientijd van ingrepen – liefst royaal – binnen de gebruikshorizon van de huiseigenaar moet liggen, anders doet-ie-het-toch-maar-liever-niet…

Pas als de markt zó ver is dat een huis met een A++ label écht veel meer oplevert of makkelijker verkoopt dan een huis met een G label, pas dan wordt investeren over de gebruikshorizon heen interessant, eerder niet !

En zo ver zijn we nog niet… nog lange niet !

Aan ons dus de schone taak om onze klanten te overtuigen en

aan de overheid én Vereniging Eigen Huis de schone taak om zodanig te communiceren, dat “het volk” zelf om een label gaat vrágen, in plaats van het opgedrongen te krijgen…

Wie idealistisch genoeg is en/of nieuwsgierig genoeg is naar de mogelijkheden om zijn of haar pand te verduurzamen mag mij altijd bellen (of mailen), want het is en blijft een leuke uitdaging, vooral in Bestaande Bouw.
Een eerste intake gesprek is altijd vrijblijvend, eerst als ik echt aan het werk moet – en een goed advies maken is écht een flinke klus – pas dan komen er kosten… voor niks gaat de zon op, maar als je die zon goed wilt benutten, zijn de kosten voor een goed advies slechts een klein offer !
En daar krijg je dan ook nog zo’n mooi, duur, nieuw label bij…

Proost, maak er een goed 2021 van !

Mis-informatie kan veel geld kosten !

Het is een vast ochtend-ritueel geworden : even de koppen scannen, om te kijken of er nog lezenswaardig nieuws is, en gisteren werd daarbij mijn aandacht getrokken door de kop ”D66 en CDA : Weg met de Gasgestookte CV-ketel”.

Kijk, over de oorzaken van opwarming van ons klimaat wil ik het nu niet hebben, dat is een heel eigen discussie, maar dat we zo langzamerhand eens over moeten gaan op een “schone” warmtebron, daarover is iedereen het inmiddels wel eens, al was het maar om verdere bodemdaling en aardbevingen in Groningen te voorkomen.

Nieuwsgierig gemaakt door de kop heb ik het betreffende artikel uiteraard gelezen en daarbij rezen mij toch behoorlijke twijfels…

Wat is het geval ?

Wel, Tweede Kamer-leden Rob Jetten (D66) en zijn collega Agnes Mulder (CDA) betogen dat bij de jaarlijks noodzakelijke vervanging van zo’n 400.000 oude CV-ketels “moderne zuinige ketels” moeten worden geplaatst.

Een beetje een open deur, immers plaatst vrijwel iedereen bij vervanging een HR-ketel, want die dingen zijn inmiddels zodanig geprijsd, dat de besparing voor van een minder zuinig VR-exemplaar niet meer opweegt tegen de hogere stookkosten.

Een tweede opmerking van beide politici : “… of een hybride CV-ketel, die voornamelijk op electriciteit draait” maakt duidelijk dat beiden kennelijk niet helemaal goed in de materie zijn ingevoerd.

Ten eerste heeft ook een hybride oplossing nog steeds een gas-deel, en is die oplossing dus niet 100% CO2-vrij.
Ten tweede : als je die ketel electrisch bedrijft op “gewone” grijze stroom, produceert de electriciteits-centrale nog steeds CO2 en is ook het gebruik van die moderne hybride ketel dus gewoon NIET schoon !

De derde opmerking deed voor mij echter de deur dicht : het feit dat wij niet massaal kiezen voor een electrische CV-ketel op groene stroom zou komen doordat “de prijs van electrische CV-ketels nog te hoog is t.o.v. gasgestookte CV-ketels”…

Tja, wie een beetje Googled, kan direct vaststellen dat we nu echt in het land der fabelen zijn beland !

Zelf verwarm ik mijn 338 m3 grote tussenhuis uit 1951 – verwarmingsbehoefte ca. 18.000 kWh – met een HR+ ketel die ca. € 1.050 inclusief BTW kost.
Een passende electrische CV-ketel zou mij momenteel ca. € 1.165 inclusief BTW kosten… dat verschil is dus verwaarloosbaar.
Een hybride oplossing – bijvoorbeeld een lucht-water-warmtepomp náást de bestaande gasgestookte CV-ketel, die nodig blijft als backup/bijverwarming – kost mij minstens ca. € 5.070 incl. BTW en daar komt nog de nodige hulp-apparatuur bij; voorwaar, dat is andere koek ! (NB : alles excl. Installatiekosten).

Telkens wanneer ik politiek en media hoor of zie over het energievraagstuk, bekruipt mij het gevoel dat er vanuit een verkeerd paradigma – energie zou schaars zijn – wordt gekeken naar onze energievoorziening en onze energie-rekening.
En nee, de reden dat wij geen electrische CV-ketel geen bruiken heeft NIETS te maken met de kostprijs van de een electrische CV-ketel, maar veeleer met de kostprijs van de primaire energie en de alternatieve apparatuur !

In mijn beleving IS er geen energie-schaarste, maar energie-overvloed… ONS probleem is alleen dat die overvloed in een verkeerde vorm en op het verkeerde moment tot ons komt !
Wij zouden er dus goed aan doen om onze inspanningen er op te richten om juist díe uitdaging aan te gaan : hoe gaan wij de overvloed die over ons wordt uitgestort zodanig opvangen en omzetten dat zij beschikbaar is op het tijdstip en in de vorm die ons het beste dient ?

Dat kan individueel – met bijvoorbeeld woning-gebonden PV-installaties – of op wijk/straat-niveau, door bijvoorbeeld gebruik te maken van grotere installaties op de vele platte daken van onze hoogbouw en bedrijfsgebouwen, of via grote centrale energie-farms die het bestaande Net voeden.

Laten we nu eens een interessant rekensommetje maken voor mijn woning, met de de volgende uitgangspunten :

Jaarlijks gasverbruik verwarming

2050

m3
Gasprijs (Greenchoice, bos-gecompenseerd !)

0,62

/m3
KwH-prijs (Greenchoice, CO2-neutraal)

0,19

/kWh
PV-installatie (b.v. Essent) 64x 300Wp met optimizers

25.600,00

Gemiddelde Jaaropbrengst PV-installatie

18.000

kWh
Afschrijftermijn PV-installatie

25

Jaar
Prijsstijging energie gemiddeld (inflatie)

2

% Per jaar
Rentederving over investering PV gemiddeld (reken-rente)

4

% Per jaar
Rentederving over investering PV over 25 jaar

16.400

Opbrengst PV-installatie in 25 jaar ca.

600.000

kWh
Kostprijs PV-energie incl. afschrijving & rentederving

0,07

/kWh
Gasgestookte CV kost mij nu 2050 x € 0,62 =

1.271,00

/jaar
Electrische CV (Greenchoice) zou kosten 18.000 x € 0,19 =

3.420,00

/jaar
Electrische CV (PV-installatie) zou kosten 18.000 x € 0,07 =

1.260,00

/jaar

OEPS ! Dat geeft ineens een heel ander beeld : als ik een electrische CV-ketel installeer en die volledig voed vanuit een PV-installatie, dan verwarm ik mijn verder ongeïsoleerde woning 100% CO2-neutraal en kost me dat niet meer dan ik nu aan gas betaal…

OK, er zitten natuurlijk nog wel een paar haken en ogen aan deze opstelling.

Zo is er bij de PV-installatie bijvoorbeeld van uit gegaan dat deze uit eigen zak wordt betaald en zijn er dus geen financieringskosten in rekening gebracht, maar uitsluitend afschrijving en rentederving.
En een ander punt is de omvang van die installatie : die past gewoon niet op mijn dak !

Maar we hebben het hier dan ook over een volledig ongeïsoleerde en tochtige woning uit 1951… een gemiddeld geïsoleerde woning uit zeg de jaren 1990 met een gasverbruik van ca. 1200 m3/jaar = ca. 10.550 kWh/jaar heeft aan 36 panelen voldoende en die passen er doorgaans wél op.

Voor mijn woning geldt dus dat ik – naast een nieuwe stook-installatie – ook zou moeten investeren in isolatie en kierdichting, om het totale energieverlies zodanig te verlagen dat de PV-installatie wél op mijn dak past; dat wordt dus zoeken naar de optimale mix, met als bijkomend voordeel dat met die extra isolatie en kierdichting ook het comfort van mijn woning wordt verbeterd !

Maar bij de beter geïsoleerde, recentere woningen liggen de kaarten dus aanzienlijk anders.

En natuurlijk zijn de tegenwoordig zwaar gepushte warmtepompen ook gewoon een goed bruikbare techniek, maar alleen zolang je die dingen voedt met écht “schone” stroom.
Mijn grootste bedenking bij die warmtepompen betreft voornamelijk het lawaai dat die dingen produceren, zowel in als buiten de woning, en het gegeven dat onze bodem op een gatenkaas gaat lijken als je op grote schaal diepe bodem-warmtewisselaars gaat toepassen…

Hoe dan ook, “one size fits all” bestaat niet, iedere situatie moet dus op zijn eigen merites worden bekeken en doorgerekend.

Mijn grootste bezwaar bij de uitspraken van Rob Jetten en Agnes Mulder én de journalist die hun verhaal opschreef  is echter dat hier maar al te duidelijk uit blijkt dat zowel politici als media zich niet voldoende in deze materie verdiepen, alvorens daar uitspraken over te doen.
En dát vind ik een kwalijke zaak, want het zijn juist onze politici die besluiten nemen die ons allemaal veel geld kunnen kosten; dan mag je mijns inziens toch verwachten dat ze op zijn minst wéten waar ze het over hebben ?

En nee, daar heb je geen dure wetenschappelijke onderzoeken voor nodig, gewoon je Hollandse verstand en wat gezonde logica gebruiken is méér dan genoeg !

Maar of dat ook alle achterliggende belangen wel zo goed uitkomt ? Tja…

Anders denken over Energiegebruik ?

Eigenlijk is het Nederlandse energie-gedrag wel een beetje vreemd.

Tot de vroege jaren 1970 waren isolatie en energiebesparing in Nederland géén item; wij hadden kolen in Limburg, Gas onder Groningen en olie in overvloed onder Drenthe, de prijzen daarvan waren niet overmatig hoog, dus waarom zou je duur geld investeren in isolatie en kierdichting ?
Totdat in 1973 de sjeikhs de oliekraan dichtdraaiden en de olieprijs – en de daaraan gekoppelde gasprijs – door het plafond schoot; dat deed pijn in de portemonnaie en ineens werd Nederland wakker !

Nederland accepteerde – zij het schoorvoetend, het kostte immers geld – de noodzaak tot isoleren en kierdichten en verankerde die in de Bouwverordeningen.
Zeker de eerste decennia stelde dat allemaal nog niet zo veel voor, eerst bij het Bouwbesluit 1992 werd er serieus werk van gemaakt en zocht men aansluiting bij de ervaringen in onze buurlanden, in de verwachting dat in de loop der tijd de regels over heel Europa op een gelijk niveau zouden worden gebracht.

En Nederland zou Nederland niet zijn als die extra kosten en inspanningen niet zouden worden verkocht onder het mom van “wij helpen u geld besparen”, maar IS dat ook zo ?
Natuurlijk niet, hoe geloofwaardig is het dat de slager u vertelt dat u minder vlees moet eten ?
Van elke euro die u voor uw energie betaalt gaat meer dan de helft naar de staatskas !

Let’s face it, energiebesparing gaat primair om behoud en herstel van de kwaliteit van onze leefomgeving.

Energiebesparing wordt bovendien verkocht onder het mom dat er energie-schaarste zou zijn en ook dát is een fabeltje, immers krijgen wij iedere dag opnieuw tot 10x zo veel (zonne)energie over ons uitgestort als wij nodig hebben en ook de fossiele brandstoffen zijn bij lange na niet op.
Er is dus helemaal geen energietekort, het kost ons alleen steeds meer om fossiele energie te winnen, het gebruik ervan is vervuilend en het alternatief krijgen wij op het verkeerde moment en in een vorm waarin wij er niet direct veel mee kunnen !
Overheid en industrie hebben dat uiteraard prima in de gaten en realiseren zich ter dege dat hier enorme commerciële kansen liggen, mits ze het publiek – U dus – er van kunnen overtuigen dat energiebesparing heel erg nodig is.
Energiebesparing gaat dus secundair gewoon over geld verdienen, úw portemonnaie is echt niet meer dan een bijzaak !

Is dat erg ?
Nee, zolang je er maar open en eerlijk over bent in je voorlichting.

Moeten we dan maar gewoon tochtige en ongeïsoleerde gebouwen blijven maken ?
Nee, dat nou ook weer niet, maar je moet de investeringen die je doet in energiebesparing wel in het juiste perspectief zetten, zodat je er de juiste verwachtingen bij hebt en ook tevreden kunt zijn als het financiële resultaat niet zo goed is als je had verwacht.
Energiebesparing levert naast lagere stookkosten namelijk ook meer wooncomfort, een betere toekomstwaarde van je vastgoed, minder afhankelijkheid van buitenlandse olie- en gasmannetjes en – niet te vergeten – een gezonder klimaat op.

Reeds bij de introductie van het eerste Bouwbesluit in 1992 werd vastgesteld dat in 2020 de gehele nieuwbouw-productie energie-neutraal zou moeten zijn en werden de successievelijke verlagingen van de EPC alvast voorgeprogrammeerd, opdat marktpartijen zich tijdig zouden kunnen voorbereiden op dit nieuwe paradigma.
Helaas moet ik vaststellen dat pas sinds de verlaging van de EPC naar 0,6 écht werk wordt gemaakt van de ontwikkeling en introductie van nieuwe “schone” producten en technieken, tot die tijd werd die noodzaak kennelijk nog niet echt gevoeld.

Dus vanaf 2020 moeten we allemaal aan het “passief-huis” ?
Tja, dat kan natuurlijk, maar om alle bestaande gebouwen aan te passen aan de passiefhuis-standaard is een klus die decennia kost en schier onbetaalbaar is.
Maar eenmaal wij “van het gas af gaan”, zullen wij ook op een andere manier naar onze constructies en installaties moeten gaan kijken.
Er is een fysieke en financiële grens aan de hoeveelheid isolatie die wij in onze gevels en daken kunnen stoppen, zeker op onze krappe kavels, waar iedere centimeter binnenruimte telt.
Het is dus zoeken naar een geschikte balans tussen enerzijds investeren in isolatie en kierdichting en anderzijds in “schone” energiebronnen.
Gelukkig hoeven we dat niet allemaal zelf uit te dokteren, want in de landen om ons heen hakken ze al veel langer met dit bijltje, dus kunnen we – geheel in lijn met het Europese gedachtengoed – gewoon over de schutting kijken hoe de buurman het oplost !

Maar misschien moeten we er toch ook eens op een andere manier naar gaan kijken : als de energie die uw huis gebruikt on-site “schoon” wordt geoogst en het gebruik ervan geen invloed heeft op ons milieu, wat maakt het dan nog uit hoe veel energie u gebruikt ?
Die gedachtengang zou ruimte laten voor wat minder kostbare isolatie en dát komt Uw portemomaie wel ten goede !

Ook dan nog blijft van belang om goed na te denken over de ecologische footprint van bouwmaterialen, zonnepanelen en warmtepompen.
Maar het is wel een prikkelende gedachtengang, nietwaar ?