Eigenlijk is het Nederlandse energie-gedrag wel een beetje vreemd.
Tot de vroege jaren 1970 waren isolatie en energiebesparing in Nederland géén item; wij hadden kolen in Limburg, Gas onder Groningen en olie in overvloed onder Drenthe, de prijzen daarvan waren niet overmatig hoog, dus waarom zou je duur geld investeren in isolatie en kierdichting ?
Totdat in 1973 de sjeikhs de oliekraan dichtdraaiden en de olieprijs – en de daaraan gekoppelde gasprijs – door het plafond schoot; dat deed pijn in de portemonnaie en ineens werd Nederland wakker !
Nederland accepteerde – zij het schoorvoetend, het kostte immers geld – de noodzaak tot isoleren en kierdichten en verankerde die in de Bouwverordeningen.
Zeker de eerste decennia stelde dat allemaal nog niet zo veel voor, eerst bij het Bouwbesluit 1992 werd er serieus werk van gemaakt en zocht men aansluiting bij de ervaringen in onze buurlanden, in de verwachting dat in de loop der tijd de regels over heel Europa op een gelijk niveau zouden worden gebracht.
En Nederland zou Nederland niet zijn als die extra kosten en inspanningen niet zouden worden verkocht onder het mom van “wij helpen u geld besparen”, maar IS dat ook zo ?
Natuurlijk niet, hoe geloofwaardig is het dat de slager u vertelt dat u minder vlees moet eten ?
Van elke euro die u voor uw energie betaalt gaat meer dan de helft naar de staatskas !
Let’s face it, energiebesparing gaat primair om behoud en herstel van de kwaliteit van onze leefomgeving.
Energiebesparing wordt bovendien verkocht onder het mom dat er energie-schaarste zou zijn en ook dát is een fabeltje, immers krijgen wij iedere dag opnieuw tot 10x zo veel (zonne)energie over ons uitgestort als wij nodig hebben en ook de fossiele brandstoffen zijn bij lange na niet op.
Er is dus helemaal geen energietekort, het kost ons alleen steeds meer om fossiele energie te winnen, het gebruik ervan is vervuilend en het alternatief krijgen wij op het verkeerde moment en in een vorm waarin wij er niet direct veel mee kunnen !
Overheid en industrie hebben dat uiteraard prima in de gaten en realiseren zich ter dege dat hier enorme commerciële kansen liggen, mits ze het publiek – U dus – er van kunnen overtuigen dat energiebesparing heel erg nodig is.
Energiebesparing gaat dus secundair gewoon over geld verdienen, úw portemonnaie is echt niet meer dan een bijzaak !
Is dat erg ?
Nee, zolang je er maar open en eerlijk over bent in je voorlichting.
Moeten we dan maar gewoon tochtige en ongeïsoleerde gebouwen blijven maken ?
Nee, dat nou ook weer niet, maar je moet de investeringen die je doet in energiebesparing wel in het juiste perspectief zetten, zodat je er de juiste verwachtingen bij hebt en ook tevreden kunt zijn als het financiële resultaat niet zo goed is als je had verwacht.
Energiebesparing levert naast lagere stookkosten namelijk ook meer wooncomfort, een betere toekomstwaarde van je vastgoed, minder afhankelijkheid van buitenlandse olie- en gasmannetjes en – niet te vergeten – een gezonder klimaat op.
Reeds bij de introductie van het eerste Bouwbesluit in 1992 werd vastgesteld dat in 2020 de gehele nieuwbouw-productie energie-neutraal zou moeten zijn en werden de successievelijke verlagingen van de EPC alvast voorgeprogrammeerd, opdat marktpartijen zich tijdig zouden kunnen voorbereiden op dit nieuwe paradigma.
Helaas moet ik vaststellen dat pas sinds de verlaging van de EPC naar 0,6 écht werk wordt gemaakt van de ontwikkeling en introductie van nieuwe “schone” producten en technieken, tot die tijd werd die noodzaak kennelijk nog niet echt gevoeld.
Dus vanaf 2020 moeten we allemaal aan het “passief-huis” ?
Tja, dat kan natuurlijk, maar om alle bestaande gebouwen aan te passen aan de passiefhuis-standaard is een klus die decennia kost en schier onbetaalbaar is.
Maar eenmaal wij “van het gas af gaan”, zullen wij ook op een andere manier naar onze constructies en installaties moeten gaan kijken.
Er is een fysieke en financiële grens aan de hoeveelheid isolatie die wij in onze gevels en daken kunnen stoppen, zeker op onze krappe kavels, waar iedere centimeter binnenruimte telt.
Het is dus zoeken naar een geschikte balans tussen enerzijds investeren in isolatie en kierdichting en anderzijds in “schone” energiebronnen.
Gelukkig hoeven we dat niet allemaal zelf uit te dokteren, want in de landen om ons heen hakken ze al veel langer met dit bijltje, dus kunnen we – geheel in lijn met het Europese gedachtengoed – gewoon over de schutting kijken hoe de buurman het oplost !
Maar misschien moeten we er toch ook eens op een andere manier naar gaan kijken : als de energie die uw huis gebruikt on-site “schoon” wordt geoogst en het gebruik ervan geen invloed heeft op ons milieu, wat maakt het dan nog uit hoe veel energie u gebruikt ?
Die gedachtengang zou ruimte laten voor wat minder kostbare isolatie en dát komt Uw portemomaie wel ten goede !
Ook dan nog blijft van belang om goed na te denken over de ecologische footprint van bouwmaterialen, zonnepanelen en warmtepompen.
Maar het is wel een prikkelende gedachtengang, nietwaar ?